Chó (Danh pháp khoa học: Canis lupus familiaris hoặc Canis familiaris; Chó và sói xám thuộc nhóm chị em, Ông phân loại loài chó nuôi là Canis familiaris (Linnaeus, 1758) và trong trang kế tiếp về một loài riêng biệt, ông phân loại chó sói là Canis lupus (Linnaeus, 1758). Trong cuốn sách Mammal Species of the World, phiên bản thứ ba năm 2005, nhà động vật học W. Christopher Wozencraft liệt kê sói Canis lupus và các phân loài hoang dã, cũng đề xuất thêm hai phân loài khác, tạo thành nhóm chó cưng. Phân loài đầu tiên là familiaris, được Linnaeus đặt tên vào năm 1758, và phân loài thứ hai là dingo, được Meyer đặt tên vào năm 1793. Wozencraft cũng cho rằng hallstromi (chó hát New Guinea) là một tên khác của dingo. Ông dựa vào nghiên cứu về ADN mitochondria như một trong những căn cứ để đưa ra quyết định này. Có một số tranh cãi trong cộng đồng nhà động vật học về việc bao gồm cả familiaris và dingo trong nhóm "chó cưng".
Một hội thảo diễn ra năm 2019, do Canid Specialist Group thuộc Ủy ban Công bằng Sinh vật Công bằng của IUCN tổ chức, xem dingo và chó hát New Guinea là chó hoang Canis familiaris, do đó không đánh giá chúng trong Danh sách đỏ IUCN các loài bị đe dọa.
Tiến hóa
thumb|Vị trí của các răng cắt thịt của chó; răng cắt thứ tư ở hàm trên trùng với răng mọc đầu tiên ở hàm dưới, hoạt động giống như lưỡi kéo
Thuần hóa
Một con chó được thuần hóa được tìm thấy ở Oberkassel, Bonn, Đức, được xem là hóa thạch chó cổ nhất đã được chấp nhận. Các chứng cứ về ngữ cảnh, đồng vị, di truyền và hình thái cho thấy con chó này không phải là một con sói địa phương. Nó đã chết cách đây 14.223 năm và được tìm thấy được chôn cùng với một người đàn ông và một người phụ nữ. Cả ba người được rắc phấn màu đỏ hematite và chôn dưới những khối bazan lớn, dày. Con chó đã mất vì mắc phải bệnh cảm cúm chó. Mặc dù đã có mô tả về hóa thạch của các con chó thời kỳ cổ từ cách đây 30.000 năm, nhưng việc phân biệt chúng là chó hay sói vẫn gây tranh cãi do sự đa dạng hình thái giữa các con sói trong thời kỳ Pleistocen muộn. trong thời kỳ của người săn bắn trước thời kỳ nông nghiệp. và sói hiện đại là họ hàng gần nhất của chó. Trong suốt nhiều năm, những câu hỏi xoay quanh việc chó được thuần hóa lần đầu ở đâu và khi nào đã gặp nhiều khó khăn cho các nhà khoa học. Tuy nhiên, dữ liệu di truyền cho thấy quá trình thuần hóa chó đã bắt đầu từ khoảng 25.000 năm trước đây, trong một hoặc nhiều quần thể sói tại châu Âu, vùng Bắc Cực cao hoặc Đông Á. Một nghiên cứu vào năm 2021 cũng chỉ ra rằng chó đã được thuần hóa ở Siberia cách đây khoảng 23.000 năm bởi người Siberia Bắc cổ đại, sau đó lan rộng từ phía đông sang châu Mỹ và từ phía tây qua châu Á. hành và tỏi, cũng như nhiều loài thực vật và chất liệu có thể gây ngộ độc khác. Các dấu hiệu ngộ độc có thể là nôn mửa nhiều, ngất hoặc thậm chí tử vong.
Trong văn hóa
Một miếu thờ chó ở [[Miền Bắc (Việt Nam)|miền Bắc Việt Nam]]
Trong văn hóa tâm linh của một số dân tộc, chó là con vật thân thiết gắn bó thủy chung với người chủ nói riêng và con người nói chung, những đặc tính của chó được tôn vinh, thậm chí có nơi chó được thờ cúng tại các đền thờ, miếu mạo. Theo một nhà dân tộc học người Nga, tục thờ chó khá phổ biến ở nhiều dân tộc trên thế giới, và có ở hầu khắp thần thoại các dân tộc ở Đông Nam Á lục địa. Ban đầu tục này xuất phát từ các dân tộc chăn nuôi gia súc khu vực Tây Nam Á, với vai trò canh giữ đàn gia súc. Sau đó có thể người Ấn–Âu từ thời đồng thau đã mang vào Đông Á truyền thống chăn nuôi cùng với tín ngưỡng thờ chó. Trong thần thoại vùng Địa Trung Hải và Cận Đông, hình tượng chó, kẻ canh giữ gia súc đã sớm chuyển thành kẻ canh giữ thế giới âm phủ.
Văn hóa về chó trong nghệ thuật đã có niên đại hàng ngàn năm khi chó được vẽ tại tường trong các hang động. Việc miêu tả chó trở nên tinh vi hơn khi nhiều giống được phát triển và quan hệ giữa người và chó phát triển. Những cảnh đi săn phổ biến trong thời Trung Cổ và Phục Hưng. Chó được phác họa để biểu tượng cho sự dẫn dắt, bảo vệ, lòng trung thành, trung tín,, tin tưởng, quan tâm và yêu thương.
Trong đời sống
nhỏ|phải|Hình ảnh quen thuộc của một con chó giữ nhà
Thuật từ "chó nhà" (tiếng Anh: domestic dog) bao gồm cả chó nuôi và chó hoang. Từ chó trong tiếng Anh, "dog" xuất phát từ một từ tiếng Anh cổ docga, nghĩa là "một giống chó mạnh" (powerful dog breed). Thuật ngữ này cũng có thể bắt nguồn từ *dukkōn (một từ tiếng Proto-Germanic), viết trong tiếng Anh cổ là finger-docce ("finger-muscle"). Piotr Gąsiorowski từng gợi ý rằng từ tiếng Anh cổ docga thực chất xuất phát từ một tính từ tiếng Anh cổ chỉ màu sắc dox.
Chó còn được dùng huấn luyện đặc biệt để hỗ trợ trong công việc của cảnh sát và quân đội (gọi là cảnh khuyển hay chó nghiệp vụ). Ngoài ra, trong Chiến tranh thế giới thứ hai, chó chống tăng còn được Quân đội Liên Xô để chống lại xe tăng Đức vào các năm 1941–1942.
Chó nổi tiếng
Con chó đầu tiên được đưa vào không gian là con Laika của Liên Xô trong chuyến bay năm 1957. Laika đã chết vì đau tim trong chuyến bay, xác của nó đã bị bốc cháy cùng con tàu khi rơi vào bầu khí quyển. Ở Philipines, một chú chó tên Kabang đã bị mất mõm vì cứu con gái và cháu gái của chủ. Nó trở nên nổi tiếng cũng nhờ hành động dũng cảm đó. Ngoài hai chú chó đã nói trên, chú chó Hachikō (1924 - 1935) của Nhật Bản cũng là một biểu tượng của sự trung thành trên toàn thế giới khi nó đứng ở sân ga đợi chủ đến 10 năm.
Thịt chó
Thịt chó là một món ăn thông thường tại một số nước châu Á như Hàn Quốc, Trung Quốc, Việt Nam, nó vừa có tính cách bình dân lại vừa được xếp vào hàng đặc sản.Theo quan niệm ở một số địa phương Việt Nam thì thịt chó còn là món ăn giải xui. Tuy nhiên, tại nhiều quốc gia Tây phương và Hồi giáo, việc giết chó làm thịt và ăn thịt chó (và mèo) được coi là tàn bạo và bị cấm.
Tại Việt Nam, chó dùng làm thịt thường là chó cỏ không phải là "chó cảnh", "chó Tây", vì theo đánh giá thì hai loại đó vừa đắt vừa không ngon. Thịt chó ngoài việc cung cấp thực phẩm còn có một giá trị y học nhất định theo quan niệm người Á Đông (trừ Nhật Bản). Thịt chó theo Trung y có vị mặn, tính ấm và có rất nhiều chất đạm. Theo công văn Cục Thú y ban hành vào ngày 23.1.2014, chỉ riêng tại Việt Nam, hàng năm ước tính có khoảng 5 triệu cá thể chó bị giết phục vụ cho nhu cầu tiêu thụ thịt.
👁️
19 | ⌚2025-09-03 20:58:28.584
Mua hàng tại Shopee giảm thêm 30%
**Thịt chó**, còn được gọi là **thịt thơm**, là thịt có nguồn gốc từ chó. Trong lịch sử, việc tiêu thụ thịt chó đã được ghi nhận ở nhiều nơi trên thế giới. Vào thế
**Chó chăn cừu Đức** (còn gọi là chó **Alsace**), () là một giống chó kích cỡ lớn, xuất xứ từ Đức. Tại Việt Nam, giống chó này được gọi là **chó Berger (béc-giê **hay** bẹc-giê)**,
[[Chợ Bến Thành ở (Thành phố Hồ Chí Minh)]] **Chợ Việt Nam** là nơi diễn ra các hoạt động mua bán, trao đổi hàng hóa và dịch vụ bằng tiền tệ hoặc hiện vật trên
thế=|nhỏ|250x250px|Một con chó Dingo hốc hác cho thấy bàn chân màu trắng thông thường của nó. **Chó Dingo** (_Canis familiaris, Canis dingo,_ _Canis familiaris dingo_ hay _Canis lupus dingo_) là một loài chó hoang trong
Trong nét văn hóa và tâm linh của một số dân tộc, **chó** là động vật thân thiết gắn bó từ rất lâu đời với người chủ nói riêng và con người nói chung, những
nhỏ|phải|Một con chó hoang đang cắn một con gà **Chó hoang** (hay còn gọi là **chó thả rông**, **chó chạy rông**, **chó đi lạc**, **chó đi hoang** hoặc **chó đường phố**) là những con chó
nhỏ|phải|Một con chó nghiệp vụ của [[quân đội Mỹ, với chế độ huấn luyện bài bản, chuyên nghiệp, những con chó nghiệp vụ thuần thục có thể khống chế đối tượng ngay cú bổ nhào
nhỏ|phải|Một con chó lai sói nhỏ|phải|Một con chó lai sói **Chó sói lai** (w_olf-hybrid_), **chó lai sói** (_wolfdog_) hay còn gọi là **lang cẩu**, là thế hệ chó lai được phối giống giữa chó nhà
nhỏ|phải|Ảnh chụp bên ngoài một cửa hàng cho thuê băng đĩa hình ở thành phố [[Austin, Texas|Austin, bang Texas, Mỹ.]] nhỏ|phải|Kệ trưng bày đĩa DVD ở một cửa hàng cho thuê băng đĩa của hãng
**Chó Phú Quốc** là một loại chó riêng của đảo Phú Quốc, Việt Nam. Nó có đặc điểm phân biệt với các loại chó khác là các xoáy lông ở trên sống lưng. Nó là
**Chó** (Danh pháp khoa học: _Canis lupus familiaris_ hoặc _Canis familiaris_; Chó và sói xám thuộc nhóm chị em, Ông phân loại loài chó nuôi là _Canis familiaris_ (Linnaeus, 1758) và trong trang kế tiếp
**Họ Chó** (**Canidae**) (/ kænɪdiː /; từ tiếng Latin, canis, nghĩa là "chó") là một họ thuộc Bộ Ăn thịt trong lớp động vật có vú. Họ này bao gồm các loài như chó, sói,
nhỏ|[[Chợ nổi Lok Baintan ở Banjarmasin, Indonesia.]] **Chợ nổi** là một loại hình chợ thường xuất hiện tại vùng sông nước được coi là tuyến giao thông chính. Nơi cả người bán và người mua
[[Chợ Bình Tây, Thành phố Hồ Chí Minh ]] [[Chợ Đồng Xuân, Hà Nội ]] [[Chợ Rồng Ninh Bình|Chợ Rồng, Ninh Bình ]] [[Chợ Đông Ba, Huế ]] **Chợ** là nơi mà diễn ra hoạt
:_Xem các chợ cùng tên khác tại chợ Âm Phủ_ **Chợ Âm Dương** (còn gọi là **chợ Âm Phủ**) là một chợ đặc biệt theo quan niệm là nơi người chết và người sống có
**Giải Grammy cho album của năm** (tiếng Anh: _Grammy Award for Album of the Year_) là một hạng mục giải thưởng do Viện hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Thu âm Quốc gia Hoa
**_Giải Gấu bạc cho Nữ diễn viên xuất sắc nhất_** (tên tiếng Anh: **_Silver Bear for Best Actress_**; tên tiếng Đức: **_Silberner Bär/Beste Darstellerin_**) là giải thưởng được trao tặng tại Liên hoan phim quốc
phải|nhỏ|Một góc chợ Đầm vào năm 2010 **Chợ Đầm** là chợ trung tâm của phường Nha Trang, là một công trình kiến trúc đẹp, độc đáo. Đây là chợ lớn nhất và cũng là biểu
Hoàng hôn ở Patpong. Một vũ công ở go-go bar Patpong. **Chợ Patpong** (location: ), (tiếng Thái: พัฒน์พงษ์, tiếng Việt đọc như là "Phắt phong") là một chợ đêm, cũng là một "khu đèn đỏ".
**Chợ Ngã Bảy** còn gọi là **chợ nổi Phụng Hiệp** là một chợ nổi thuộc thành phố Ngã Bảy, tỉnh Hậu Giang, được hình thành từ năm 1915. Đây là chợ nổi nổi tiếng của
**Chợ nổi Cái Bè** là một chợ nổi thuộc thị trấn Cái Bè, huyện Cái Bè, tỉnh Tiền Giang. Địa điểm là nơi trao đổi mua bán hàng hóa, đặc biệt là các loại trái
trái|Chợ nổi là nơi trao đổi trái cây là nhiều nhất **Chợ nổi Phong Điền** là một chợ nổi để mua bán và trao đổi hàng hóa, một điểm tham quan hấp dẫn của sông
Mặt trước của chợ **Chợ Đà Lạt** là một trung tâm thương mại của thành phố Đà Lạt tọa lạc trên trục đường chính là đường Nguyễn Thị Minh Khai và được xem là "con
**Damonen Saduak** (Tiếng Thái: ดำเนินสะดวก, phát âm như _Đâm-nơn Sà-đuộc_, nghĩa là _Chợ di chuyển thuận tiện_) là chợ nổi không họp trên sông mà họp trên các kênh rạch chằng chịt thuộc huyện Damnoen
**Chợ nổi Trà Ôn** là một chợ nổi ở huyện Trà Ôn, tỉnh Vĩnh Long. Đây là chợ nổi cuối cùng trên sông Hậu trước khi đổ ra biển. Chợ nằm ngay giữa ngã ba
thumb|Chợ nổi Ngã Năm **Chợ nổi Ngã Năm** là chợ nổi ở phường Ngã Năm, thành phố Cần Thơ. Chợ nổi Ngã Năm là giao điểm của năm con sông đi năm ngả: Cà Mau,
**Chợ Điều Khiển** được lập năm 1731 ở phía nam dinh Phiên Trấn thời chúa Nguyễn Phúc Chú trong lịch sử Việt Nam. Đây là một trong số ít ngôi chợ có mặt sớm nhất
**Chợ Tân Kiểng** là ngôi chợ lớn nhất và là một trong số ít ngôi chợ có từ nửa cuối thế kỷ 18 ở trấn Phiên An (Gia Định), Việt Nam. ## Giới thiệu Chợ
**Pak Khlong Talat** (tiếng Thái: ปาก คลอง ตลาด, đọc là: _Pạc Khlong Tà-lạt_, có nghĩa là _Chợ ở miệng kênh_) là một chợ lớn ở Bangkok, Thái Lan. Đây là chợ bán sỉ các loại
**Pratunam** (tiếng Thái: **ประตูน้ำ**, phiên âm: Bơ-la-tu-nam) là một trong những chợ lớn của Bangkok, tập trung vào mặt hàng quần áo. Chợ vừa là chợ bán sỉ vừa là chợ bán lẻ. Chợ còn
**Chatuchak** (tiếng Thái: **จตุจักร**, phiên âm: Cha-tu-chác, nghĩa là: **Chợ cuối tuần**) ở Bangkok là _chợ lớn nhất Thái Lan_. Thường xuyên được gọi là **JJ**, nó rộng tới 1,13 km² và có thể sắp
**Chợ Bo–bae** (tiếng Thái: โบ๊เบ๊, phát âm là _Bô-bế_, người Việt quen gọi là _chợ Bò bé_, hoặc _chợ Bò bê_) là chợ bán buôn lớn ở Bangkok và là khu phức hợp mua sắm,
**Chợ Hàng** là chợ phiên duy nhất hiện nay còn họp tại thành phố Hải Phòng và vẫn còn mang dáng dấp một phiên chợ quê trong lòng thành phố. Với người Hải Phòng, chợ
thumb| **Chó Husky Sibir** (còn gọi là **Husky Siberia**) (Tiếng Nga: сибирский хаски, "Sibirskiy khaski") là một giống chó cỡ trung thuộc nòi chó kéo xe có nguồn gốc từ vùng Đông Bắc Sibir, Nga.
**Giải của Hội phê bình phim New York cho nữ diễn viên phụ xuất sắc nhất** (_New York Film Critics Circle Award for Best Supporting Actress_) là một trong các giải thưởng của Hội phê
nhỏ|phải|Quang cảnh chợ tình Khau Vai năm 2011 **Chợ Khau Vai**, còn gọi là **chợ tình Khau Vai**, là chợ lễ hội ở _bản Khau Vai_ xã Khâu Vai huyện Mèo Vạc tỉnh Hà Giang,
**Chợ Thủ** là một địa danh ở xã Long Điền A, huyện Chợ Mới, tỉnh An Giang (Việt Nam), trên đoạn đường từ thị trấn Mỹ Luông đến thị trấn Chợ Mới. thumb|Bản đồ khu
**Chợ Long Biên** là một ngôi chợ tại phường Hồng Hà, thành phố Hà Nội. Chợ có tên là Long Biên do nằm gần cầu Long Biên ở sau đường Trần Nhật Duật. Nơi đây
nhỏ|Hội chợ LinuxWorld 2006 tại [[Boston Convention and Exposition Center.]] **Hội chợ thương mại** hay **triển lãm thương mại**, thời Pháp thuộc còn gọi là **hội chợ đấu xảo** hay **đấu xảo**, là hoạt động
**Chợ Giời**, hay **chợ Trời**, là tên gọi dân dã của **chợ Hoà Bình**, Hà Nội. Đây là nơi buôn bán đủ loại hàng, từ cái nhỏ nhất như cái đinh, cục pin đồng hồ
Tập tin:Bắc Hà Sunday market, Vietnam - 20131027-16.JPG **Chợ Bắc Hà** là một chợ phiên tại thị trấn Bắc Hà, huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai, cách thành phố Lào Cai 65 km, khoảng 2 tiếng
**Chợ Gạo** là một huyện thuộc tỉnh Tiền Giang, Việt Nam. ## Địa lý Huyện Chợ Gạo nằm ở phía đông tỉnh Tiền Giang, có vị trí địa lý: * Phía đông giáp huyện Gò
nhỏ|[[M-113|M113, một trong những xe bọc thép chở quân chạy bằng dây xích phổ biến nhất được sử dụng trong Chiến tranh Việt Nam.]] **Xe bọc thép chở quân** (thiết vận xa) là phương tiện
**Bộ Cá chó** (danh pháp khoa học: **_Esociformes_**) là một bộ nhỏ trong nhóm cá vây tia, với 2 họ là Umbridae (cá tuế bùn) và Esocidae (cá chó/cá măng). Danh pháp khoa học của
:_Xem các chợ cùng tên khác tại Chợ Âm Phủ_ **Chợ 19 tháng 12** (thường gọi là **Chợ Âm Phủ**) là chợ họp hàng ngày trên suốt chiều dài phố _19 tháng 12_, Quận Hoàn
Một khu phố chợ vắng vẻ **Phố chợ** () là thuật từ pháp lý có nguồn gốc trong thời trung cổ để chỉ một khu định cư ở châu Âu có quyền hoạt động mua
phải|Một cảnh ở chợ nổi Cái Răng **Chợ nổi Cái Răng** là chợ nổi đầu mối chuyên mua bán trái cây và rau củ ở trên sông Cần Thơ và là điểm tham quan đặc
phải|nhỏ|Chợ Cồn **Chợ Cồn** là một ngôi chợ tại trung tâm thành phố Đà Nẵng. ## Vị trí Chợ tọa lạc trên địa bàn phường Hải Châu II, quận Hải Châu, một mặt tiếp giáp
**Chợ Long Hoa** hay **Trung tâm thương mại Long Hoa** được xem là trung tâm giao thương, ngôi chợ lớn nhất của tỉnh Tây Ninh. Chợ tọa lạc tại phường Long Hoa, thị xã Hòa
**Chi Rong đuôi chó** (danh pháp khoa học: _Ceratophyllumm_) là chi thực vật có hoa còn tồn tại duy nhất của **Họ Rong đuôi chó** (danh pháp: Ceratophyllaceae). Chi này phân bổ rộng khắp thế
Thịt chó