✨JOHN LENNON – MỘT ĐỜI KHÔNG NGHỈ

Không thể xếp John Lennon vào bất kỳ nhóm nào một cách rõ ràng, bởi anh không bao giờ chỉ là một John Lennon trong một thời gian dài. Anh là một mê cung của những mâu thuẫn. Là ca sĩ, nhưng anh lại ghét giọng của mình đến nỗi ngày càng che giấu nó trong phòng thu; là một ca sĩ rock’n’roll thuần túy, nhưng anh lại cũng tự cho rằng mình thuộc trường phái avant-garde; là một nhà lãnh đạo bẩm sinh, nhưng đôi khi anh lại dễ dàng bị người khác dẫn dắt.

Cuối đời, khi đã là một triệu phú đầy tự do phóng túng, anh lại hết sức lãng mạn khi thích tự xem mình là một anh hùng của tầng lớp lao động, mặc dù anh lớn lên trong một căn nhà rộng rãi ở ngoại ô Liverpool xanh mát. Thật ra thì không có bất kỳ yếu tố tầng lớp lao động nào ở anh. Từ khi trưởng thành, anh chưa bao giờ làm công việc nào khác ngoài việc ca hát và sáng tác.

Nhưng với chính The Beatles anh mới thể hiện một cách hầu như trọn vẹn sự trái ngược, và có lẽ là cả sự thấy trước mọi thứ. Là người khởi đầu và sau đó giúp xây dựng The Beatles trở thành nhóm nhạc được yêu thích nhất về mặt âm nhạc lẫn văn hóa trong thế kỷ hai mươi, để rồi sau đó anh vô cùng hồ hởi khi tự biến mình thành kẻ đả phá và hủy hoại tất cả. Với hành động đó, anh đã làm tan nát hàng triệu con tim.

Việc rốt cuộc The Beatles có bắt buộc phải tan rã hay không đã trở thành đề tài tranh cãi giữa người hâm mộ kéo dài nhiều thập niên, nhưng nếu nhìn lại, thì có lẽ đó chính là điều tốt đẹp nhất có thể xảy ra với họ. Bằng cách giết chết nhóm vào lúc họ đã leo lên tới hoặc gần tới đỉnh, John, mặc dù không ý thức được, đã bảo toàn được nhóm, đóng băng nhóm đúng thời điểm, trước khi âm nhạc của họ bắt đầu ít được chào đón hơn, và sẽ là điều không tránh khỏi nếu họ vẫn tiếp tục ở bên nhau.

Cũng như mọi người, tôi vô cùng sốc khi chuyện này xảy ra, nhưng lẽ ra tôi không nên sốc như thế. Bởi John đã trở thành một bậc thầy tái tạo khi từ bỏ diện mạo này để chuyển sang một diện mạo khác. Chú bé mọt sách, chẳng thích gì ngoài việc nằm lì trong phòng để vẽ và đọc đi đọc lại Alice In Wonderland nhưng lại là một tiểu quỷ tinh ranh ở bên ngoài cùng với đám bạn học. Gã sinh viên nghệ thuật ngỗ ngược, cuồng rock trở thành một Beatle khôi hài và sắc bén nhất, để rồi khiến mọi người không thể nhận ra khi John biến mình thành một guru nghiện ngập cuối thập niên 60, và mở đường cho một John Lennon đầy giận dữ, chống chiến tranh, kêu gọi bình đẳng giới vào năm 1971. Những thay đổi vẫn tiếp tục diễn ra trong thập niên 70 khi, gần như chỉ qua một đêm, từ một kẻ thỉnh thoảng say xỉn nổi tiếng và không thể kiểm soát, thời điểm mà sau này anh gọi là 18 tháng ‘cuối tuần lạc lối’, để trở thành một người cha sống ẩn dật trong một căn hộ tại New York.

John Lennon là tất cả những kiểu người này và còn hơn thế nữa. Nhưng quan trọng nhất, John là một người sáng tác nhạc thông thái và người tạo slogan đầy súc tích, người có thể nghe được những tiếng thì thầm của thời đại từ rất sớm trước khi chúng vang vọng khắp nơi nơi; và người, cùng với những người khác, đã đưa thời đại đó vào các bài hát của mình.

Anh có thể là người kỳ dị, phóng đại, tàn nhẫn, không chân thật, hay tự phỉ báng, thỉnh thoảng còn trở nên bạo lực, thường xuyên không kiên nhẫn và vô lý. Nhưng anh sẽ không bao giờ bỏ qua nếu có cơ hội đùa cợt, rất hay khôi hài và luôn luôn giàu trí tưởng tượng. Nếu được sinh muộn hơn một vài thập niên, có thể anh sẽ dễ dàng kiếm sống bằng nghề diễn viên hài độc thoại. “Một phần đời tôi lẽ ra nên là diễn viên hài từ sớm,” anh nói. “Chỉ là tôi không đủ can đảm để làm việc đó mà thôi.”

Không phải lúc nào anh cũng tử tế, anh có thể vô lý và rất khó sống chung, như người vợ đầu Cynthia, vợ hai Yoko Ono và người tình May Pang sẽ thừa nhận. Ghen tuông nhưng cũng vị tha, nên anh đồng thời vừa lịch thiệp lại vừa cay độc. Thật ra, ở anh dường như không có sự liền mạch, thống nhất nào, ngoại trừ việc trong mọi chuyện anh làm luôn có sự không ngừng nghỉ, một khao khát được làm điều gì đó khác, có lẽ là ước ao được trở thành một con người khác với con người của anh.

Trước khi có nhóm The Beatles, những người làm trong giới giải trí thường kính trọng các ông bầu của họ, khéo léo trong những phát ngôn với cánh nhà báo và nhã nhặn với các phóng viên của đài phát thanh và đài truyền hình. Họ còn cẩn thận để không bị dị nghị cả về những quan điểm chính trị. Nhưng John Lennon thì không. Anh rất thẳng thắn và nói ra suy nghĩ của mình, có lẽ đôi khi không nên như vậy khi mà anh không nắm đủ thông tin và sẽ dễ dàng hơn, hoặc có lẽ là khôn ngoan hơn nếu không nói. Anh luôn thể hiện là người lập dị trong tất cả những gì anh làm, tuy không phải lúc nào cũng thể hiện điều đó một cách hung hăng, ít nhất là không vào thời kỳ đầu thập niên 60, khi những lời châm chọc của anh thường được phát ra bằng một giọng điệu an ủi mang tính trêu đùa kèm theo một nụ cười. Nhiều lúc, mặc dù không cố ý thô lỗ, nhưng những câu trả lời mang tính mỉa mai sẽ khiến cho người nghe phải ngừng lại để suy nghĩ. Có thể nói, John có cái cách hành xử - hay là một dáng vẻ - mà mặc dù gây ra khó chịu và hoài nghi nơi những người lớn tuổi hay gièm pha, nhưng lại tạo ra được sự đồng cảm ở những người cùng tuổi với anh.

Nhưng tại sao anh lại như thế? Cái kiểu hành xử ấy từ đâu mà ra? Nhu cầu liên tục tái tạo bắt nguồn từ đâu? Điều gì khiến John đã trở thành người như thế? Hẳn mối quan hệ đổ vỡ của cha mẹ đã góp phần hình thành nên những năm đầu của cuộc đời anh. Nhưng, như tất cả chúng ta, John Lennon cũng là người do nhiều yếu tố khác nhau cấu thành, bắt đầu từ thời gian và địa điểm mà anh được sinh ra trở đi. Thời gian chính là Thế chiến II, và địa điểm là khu cảng cũ kỹ Liverpool ở tây bắc nước Anh.