✨Khám Phá Cây Chi Tử: Thành Phần Hóa Học, Tác Dụng Dược Lý Và Công Dụng Đa Dạng Trong Đời Sống Và Y Học
Cây Chi tử là cây nhỏ thường xanh, nổi tiếng với hoa trắng thơm và quả vàng đỏ được dùng làm thuốc và tạo màu thực phẩm. Quả Chi tử chứa nhiều hoạt chất có tác dụng thanh nhiệt, lợi tiểu, kháng khuẩn và được ứng dụng trong cả y học cổ truyền lẫn hiện đại để điều trị nhiều bệnh lý.Chi tử (Gardenia jasminoides Ellis) hay Dành dành, Sơn chi, Sơn chi tử, thuộc họ Cà phê (Rubiaceae). Chi tử là cây thân nhỏ, thường xanh, cao khoảng 1-2 mét. Thân cây nhẵn, lá mọc đối, có lá kèm lớn và bề mặt lá trên bóng sẫm. Hoa của cây mọc đơn độc, có màu trắng tinh khôi và hương thơm đặc trưng, thường nở vào mùa hè. Quả có hình dáng giống chiếc chén, với 6-9 cạnh, bên trong chứa 2-5 ngăn và rất nhiều hạt. Khi chín, quả chuyển sang màu vàng đỏ, có mùi thơm nhẹ và vị đắng đặc trưng.
Cây Chi tử mọc hoang và được trồng ở nhiều vùng miền Bắc Việt Nam. Ở vùng núi, cây thường mọc ven suối. Tại vùng đồng bằng, người dân trồng Chi tử vừa để làm cảnh vừa để thu hoạch quả làm thuốc hoặc dùng tạo màu vàng tự nhiên cho thực phẩm như bánh xu xê, thạch. Quả được thu hoạch từ tháng 9 đến tháng 11, khi quả đã chín và chuyển sang màu vàng đỏ, sau đó quả được loại bỏ cuống và các tạp chất. Quá trình sơ chế có thể bao gồm đồ hoặc luộc nhẹ quả cho đến khi hạt hơi phồng lên, sau đó bỏ vỏ và lấy hạt phơi hoặc sấy khô.Thành phần hóa học đa dạng của Chi tử chứa nhiều hợp chất có hoạt tính sinh học, bao gồm:
- Iridioid glycosid: Đây là nhóm hoạt chất quan trọng, bao gồm gardosid, shanzhisid, geniposid, acid geniposidic và nhiều dẫn xuất khác.
- Acid hữu cơ: Góp phần vào tác dụng dược lý của cây.
- Carotenoid: Đặc biệt là α-crocin và α-crocetin, là các sắc tố tạo màu vàng đặc trưng cho quả và có tiềm năng chống oxy hóa.
Các hợp chất khác bao gồm 5β-hydroxygeniposid, 10-acetylgeniposid, sắc tố và một lượng nhỏ tinh dầu., quả Chi tử còn chứa khoảng 10-20% manit.Theo y học cổ truyền Chi tử được biết đến với các tác dụng chính là thanh nhiệt trừ phiền (giảm cảm giác bứt rứt, khó chịu do nhiệt), lợi tiểu, lương huyết chỉ huyết (mát máu và cầm máu). Thường được dùng để điều trị các chứng sốt cao, tâm phiền, hoàng đản (vàng da) kèm tiểu đỏ, các chứng chảy máu như đi tiêu ra máu, nôn ra máu, chảy máu cam, cũng như các vấn đề về mắt như đỏ, sưng đau. Dùng ngoài có thể giúp giảm sưng đau do chấn thương.Các nghiên cứu Đông y hiện đại đã chứng minh nhiều tác dụng dược lý của Chi tử:
- Lợi mật: Các hoạt chất như crocin, crocetin và genipin có khả năng làm tăng sự bài tiết mật.
- Ức chế tiêu hóa: Genipin có tác dụng ức chế nhu động tự nhiên của dạ dày và ruột, cũng như giảm co bóp do các tác nhân khác gây ra.
- Tác động lên hệ thần kinh trung ương: Cao chiết từ Chi tử có thể có tác dụng trấn tĩnh và làm giảm hoạt động tự nhiên ở động vật thí nghiệm.
- Giảm đau: Các hoạt chất genipin và gardenosid, cũng như dịch chiết nước từ Chi tử, đã được chứng minh có tác dụng giảm đau trong các thử nghiệm trên động vật.
- Hạ huyết áp: Nước sắc và dịch chiết cồn từ Chi tử có thể gây hạ huyết áp tạm thời ở động vật.
- Ảnh hưởng đến tim mạch và cholesterol: Dịch chiết có thể làm giảm sức co bóp cơ tim, và crocetin có khả năng giúp giảm cholesterol máu.
- Kháng khuẩn và chống viêm: Chi tử có khả năng ức chế sự phát triển của một số vi khuẩn (tụ cầu khuẩn vàng, não mô cầu) và nấm gây bệnh ngoài da. Dịch chiết ethanol cũng có tác dụng chống viêm.
- Gây tiêu chảy: Một số glycosid trong Chi tử có thể gây tiêu chảy ở động vật thí nghiệm.
👁️ 7 | ⌚2025-09-03 20:54:17.099
Mua hàng tại Shopee giảm thêm 30%
Link
https://duongsinhdongy.net/2d63D6C1Bh3936D
**Địa chất học** là môn khoa học nghiên cứu về các vật chất rắn và lỏng
Mua hàng tại Shopee giảm thêm 30%
Link
https://duongsinhdongy.net/2d63D6C1Bh3936D
Cây Chi tử là cây nhỏ thường xanh, nổi tiếng với hoa trắng thơm và quả vàng đỏ được dùng làm thuốc và tạo màu thực phẩm. Quả Chi tử chứa nhiều hoạt chất có
Ngựa trong chiến tranh ở Đông Á nhỏ|phải|Một [[chiến binh Mông Cổ trên lưng ngựa, ngựa Mông Cổ là biểu tượng cho những con ngựa chiến ở vùng Đông Á trong thời Trung Cổ]] nhỏ|phải|Một kỵ xạ Nhật Bản đang phi nước
nhỏ|Sách _Mitologia Comparata (Thần thoại đối chiếu)_ năm 1887 bằng [[tiếng Ý]] **Thần thoại học** (tiếng Hy Lạp: _μυθολογία_ ghép từ _μῦθος_ - "thần thoại" hay "truyền thuyết" và _λόγος_ - "lời nói", "câu chuyện",
| data4 = | header5 = | belowstyle = | below = Trích dẫn bài báo công bố trên Phys. Rev. Lett. Trước đó các nhà vật lý mới chỉ biết sự tồn tại của
nhỏ|Sư phạm phê phán **Sư phạm phê phán** là một phương pháp giảng dạy nhằm giúp người học đặt câu hỏi đối với và thách thức lại sự thống trị, và những niềm tin và
**Kim Il-sung** (, truyền thông Việt Nam gọi ông bằng tên Hán-Việt phổ biến hơn tên gốc tiếng Triều Tiên), tên khai sinh là **Kim Song-ju** (, 15 tháng 4 năm 1912 – 8 tháng
thumb|upright=1.5| Khoáng vật học là tập hợp của các ngành học liên quan đến [[hóa học, khoa học vật liệu, vật lý và địa chất.]] **Khoáng vật học** là môn học thuộc về địa chất
nhỏ|Hình ảnh biểu trưng cho Thuyết đa trí tuệ **Thuyết đa trí tuệ** là một lý thuyết về trí thông minh của con người được nhìn nhận bằng nhiều cách, mang tính đa dạng, được
thumb|right|348x348px|Bìa của bài thơ có chủ đề tiến hóa của [[Erasmus Darwin, _Temple of Nature_ cho thấy một nữ thần vén bức màn bí ẩn của thiên nhiên (bên trong là Artemis). Tượng trưng và
} Trong sinh học, **tiến hóa** là sự thay đổi đặc tính di truyền của một quần thể sinh học qua những thế hệ nối tiếp nhau. Những đặc tính này là sự biểu hiện
nhỏ|430x430px|BrdU (màu đỏ), thể hiện quá trình neurogenesis trong trung khu dưới hạt (SGZ) của vùng DG hồi hải mã. Hình ảnh minh họa này của Faiz và cộng sự, năm 2005. **Khoa học thần
Series _Yu-Gi-Oh!_ do Kazuki Takahashi sáng tạo bao gồm nhiều nhân vật khác nhau. Bối cảnh diễn ra tại thành phố hư cấu Domino ở Nhật Bản, nơi sinh sống của hầu hết nhân vật
Thí nghiệm kiểm tra lý thuyết tương đối tổng quát đạt độ chính xác cao nhờ tàu thăm dò không gian [[Cassini–Huygens|Cassini (ảnh minh họa): Các tín hiệu radio được gửi đi giữa Trái Đất
Trong Chiến tranh Việt Nam, quân đội Hoa Kỳ và các lực lượng đồng minh đã gây ra hàng loạt tội ác như giết người, hãm hiếp, đánh đập tù nhân, ném bom vào thường
là một bộ phim điện ảnh hoạt hình Nhật Bản thuộc thể loại lãng mạn – khoa học viễn tưởng – chính kịch ra mắt vào năm 2022, dựa trên cuốn light novel cùng tên
Lịch sử thuộc địa của Hoa Kỳ bao gồm lịch sử thực dân châu Âu tại châu Mỹ từ khi bắt đầu thuộc địa hóa vào đầu thế kỷ 16 cho đến khi sáp nhập
**Cà phê** (bắt nguồn từ tiếng Pháp: _café_ [/kafe/]) là một loại thức uống được ủ từ hạt cà phê rang, lấy từ quả của cây cà phê. Các giống cây cà phê được bắt
**Nam Phi** (), quốc hiệu là **Cộng hòa Nam Phi** (Republic of South Africa) là một quốc gia nằm ở mũi phía nam châu Phi, giáp Namibia, Botswana, Zimbabwe, Mozambique, Eswatini, và bao quanh toàn
thumb|mô hình đơn giản về quá trình trao đổi chất của tế bào thumb|right|Cấu trúc của [[adenosine triphosphate (ATP), một chất trung gian quan trọng trong quá trình chuyển hóa năng lượng]] **Trao đổi chất**
**Tử Cấm Thành** () là một khu phức hợp cung điện ở khu Đông Thành thuộc Bắc Kinh, Trung Quốc, với tổng diện tích 720.000 mét vuông (180 mẫu). Dù là khu phức hợp cung
thumb|Nước hoa Vintage Atomizer **Nước hoa** hay **dầu thơm** (tiếng Anh: _Perfume_, ) là hỗn hợp của tinh dầu thơm hoặc các hợp chất tạo mùi thơm, chất hãm hương (lưu hương) và dung môi,
**Tiếu ngạo giang hồ** được coi là một trong những tiểu thuyết đặc sắc nhất của Kim Dung, với nhiều thành công về nội dung, cốt truyện, thủ pháp văn học. _Tiếu ngạo giang hồ_
**Triết học toán học** là nhánh của triết học nghiên cứu các giả định, nền tảng và ý nghĩa của toán học, và các mục đích để đưa ra quan điểm về bản chất và
nhỏ|upright=1.35|Con người giẫm [[nho để ép nước rồi đem ủ men thành rượu cất trong lọ bảo quản. Hình lấy tại lăng mộ Nakht, Vương triều thứ 18, Thebes, Ai Cập cổ đại]] **Tương tác
**Khoa học và công nghệ luận** hay **khoa học, công nghệ và xã hội** (STS) là lĩnh vực nghiên cứu về tương tác qua lại giữa văn hóa, xã hội, chính trị với nghiên cứu
In 3D có nhiều ứng dụng. Trong sản xuất, y học, kiến trúc, trong nghệ thuật và thiết kế tùy biến. Một số người sử dụng máy in 3D để tạo thêm máy in 3D.
nhỏ|phải|Chọn lọc các nhân vật chính và phụ của _Fairy Tail_, tính cả các thành viên của hội tiêu đề. Bộ manga và anime _Fairy Tail_ có sự tham gia của một dàn nhân vật
**Francesco Forgione,** còn được biết đến với tên **Thánh Piô Năm Dấu**, **Cha Piô** (tiếng Ý: _Padre Pio_)**, Cha Thánh Piô, Cha Thánh Piô Năm Dấu, Thánh Padre Pio, Thánh Piô Pietrelcina** và **Thánh Piô
Một **công dân kỹ thuật số** () là người có kỹ năng sử dụng công nghệ thông tin để giao tiếp với người khác, tham gia vào các hoạt động xã hội, kinh doanh và
nhỏ|360x360px|Giá trị điện thế màng _v (t)_ đơn vị milivôn (mV) theo mô hình Hodgkin–Huxley, biểu đồ biểu diễn sự chuyển đổi từ trạng thái tĩnh (điện thế nghỉ) sang trạng thái động (điện thế
**Thời đại Khám phá** hay **Thời đại Thám hiểm** là cách gọi phổ thông về những khám phá địa lý của châu Âu vào khoảng thời kỳ cận đại, phần lớn trùng lặp với kỷ
Bộ light novel và anime _Date A Live_ gồm dàn nhân vật phong phú được sáng tạo bởi Tachibana Kōshi và thiết kế bởi Tsunako. ## Nhân vật chính ### Itsuka Shido Lồng tiếng: Nobunaga
nhỏ|phải|Tượng con Tê giác trước [[Bảo tàng d'Orsay của Henri Alfred Jacquemart, trong lịch sử chúng từng được xem như loài thần thú trị thủy]] nhỏ|phải|Họa phẩm tê giác của Johann Dietrich Findorff **Hình tượng
Từ trường của một thanh [[nam châm hình trụ.]] **Từ trường** là môi trường năng lượng đặc biệt sinh ra quanh các điện tích chuyển động hoặc do sự biến thiên của điện trường hoặc
Tranh tường [[Ai Cập cổ đại về việc cày cấy và bắt chim, khoảng 2700 năm trước Công nguyên, hiện lưu giữ ở bảo tàng Ai Cập, Cairo, Ai Cập.]] **Văn hóa** (chữ Hán: 文化,
**Ý** hay **Italia** (), tên chính thức là **Cộng hòa Ý** hay **Cộng hòa Italia** () là một quốc gia tại châu Âu, thường được xếp vào khối Nam Âu hoặc Tây Âu. Lãnh thổ
**Công nghệ nano** là việc sử dụng vật chất ở quy mô nguyên tử, phân tử và siêu phân tử cho các mục đích công nghiệp. Mô tả phổ biến sớm nhất về công nghệ
Mô phỏng dựa theo thuyết tương đối rộng về chuyển động quỹ đạo xoáy tròn và hợp nhất của hai hố đen tương tự với sự kiện [[GW150914. Minh họa hai mặt cầu đen tương
Một số nhân vật chính và phụ của trong truyện Đây là danh sách các nhận vật trong bộ truyện tranh _Thám tử lừng danh Conan_ được tạo ra bởi tác giả Aoyama Gosho. Các
**Sinh vật huyền bí trong bộ truyện Harry Potter** gồm rất nhiều sinh vật hư cấu được nhà văn J. K. Rowling sáng tạo ra với chủng loại, kích thước khác nhau trong đó có
nhỏ|265x265px|Bức tượng _[[Người suy tư_, Auguste Rodin|thế=]] Thuật ngữ "**Triết học phương Tây**" muốn đề cập đến các tư tưởng và những tác phẩm triết học của thế giới phương Tây. Về mặt lịch sử,
**Đại Kim tự tháp Giza** là Kim tự tháp Ai Cập lớn nhất và là lăng mộ của Vương triều thứ Tư của pha-ra-ông Khufu. Được xây dựng vào đầu thế kỷ 26 trước Công
**_Ỷ Thiên Đồ Long ký_** (), còn được dịch ra tiếng Việt là **_Cô gái Đồ Long_**, là một tiểu thuyết võ hiệp của nhà văn Kim Dung. Đây là cuốn cuối cùng trong bộ
Trong bộ manga/anime One Piece có một số lượng lớn nhân vật rất phong phú được tạo ra bởi Oda Eiichiro. Bối cảnh của manga/anime được đặt trong một thế giới viễn tưởng rộng lớn
**Lạc đà hoang Úc** là dân số những con lạc đà hoang sống ở Úc gồm hai loài lạc đà trong đó chủ yếu là lạc đà một bướu (Camelus dromedarius) nhưng cũng có một
**Việc thuần hóa động vật** là mối quan hệ, tương tác lẫn nhau giữa động vật với con người có ảnh hưởng đến sự chăm sóc và sinh sản của chúng. Thuần hóa động vật
**Sông Stanislaus** là một nhánh của sông San Joaquin nằm ở trung tâm bắc California, Hoa Kỳ. Các dòng hạ lưu chính của sông dài , thượng nguồn cách xa sông được ước tính khoảng
**Thuyết sử dụng và hài lòng** (TSDVHL) là lý thuyết giả định rằng con người chủ động tiếp cận phương tiện truyền thông để thỏa mãn những nhu cầu cụ thể của họ. Thuyết sử
**_Shang-Chi và huyền thoại Thập Luân_** (tên gốc tiếng Anh: **_Shang-Chi and the Legend of the Ten Rings_**) là phim siêu anh hùng của Mỹ năm 2021 dựa trên nhân vật Shang-Chi của Marvel Comics.