✨Kim Vân Kiều Truyện

 Năm 1875, hơn nửa thế kỷ sau khi Nguyễn Du mất, Trương Vĩnh Ký (1837-1898) đã xuất bản quyển Kim, Vân, Kiều truyện quốc ngữ. Đây là quyển truyện Kiều cuyển từ chữ nôm sang "quốc ngữ" đầu tiên trong văn học Việt Nam. Không thấy ông Ký nói đã chuyển ngữ Kiều từ bản in nào. Trong lời tựa bằng tiếng Pháp, ông Ký chỉ ghi, đây là truyện thơ mà "mọi người đều thuộc lòng, bất kể già trẻ hay trái gái". Có thể, trước khi chuyển ngữ từ chữ nôm sang quốc ngữ, ông Kỷ cũng đã "thuộc lòng"truyện thơ nầy như nhiều người đương thời. Thậm chí, ông đã viết một bài phú và 36 bài vịnh Kiều (mà ông đặt tên là Tuý Kiều thi tập) cho thấy ông Ký đã "nhuần nhuyễn"Kiều khá lâu trước khi bắt tay vào chuyển ngữ, cho in. Nếu không thế, ông phải gặp nhiều người để gneh, ghi chép nhiều lần để có hơn 3.000 câu thơ. Đây cũng là cách làm của những nhà nghiên cứu Pháp ghi lại Lục Vân Tiên. Ông cũng nói rõ "sách nầy là sách ông Nguyễn Du, hữu tham tri bộ lễ làm ra; sách nầy đặt hay hơn hết trong các sách".