✨Những câu chuyện về phụ nữ chăm trong xã hội mẫu hệ

Người Chăm là dân tộc thiểu số ở Việt Nam có số dân 178.948 ngàn người, sinh sống ở địa phương khác nhau nhưng tỉnh Ninh Thuận và Bình Thuận là nơi người Chăm tập trung đông nhất.Trải qua quá trình l...

Người Chăm là dân tộc thiểu số ở Việt Nam có số dân 178.948 ngàn người, sinh sống ở địa phương khác nhau nhưng tỉnh Ninh Thuận và Bình Thuận là nơi người Chăm tập trung đông nhất.

Trải qua quá trình lịch sử, người Chăm đã xây dựng một nền văn hóa đồ sộ mang bản sắc riêng. Đến nay họ vẫn còn lưu giữ đền tháp, nhà cửa, trang phục, ẩm thực, nghi lễ, hội hè và nhiều phong tục tập quán khác. Những di sản này đóng góp đáng kể, làm phong phú vườn hoa văn hóa trăm sắc của đại gia đình các dân tộc Việt Nam.

Trong những năm gần đầy, vấn đề giới “nam nữ bình quyền” đang được mọi quốc gia trên thế giới quan tâm. Tuy nhiên, mỗi dân tộc, mỗi quốc gia đều có truyền thống và bản sắc văn hóa riêng. Vấn đề “trọng nam khinh nữ” đến nay vẫn còn xảy ra ở một số nơi. Riêng dân tộc Chăm – một dân tộc theo chế độ mẫu hệ từ lâu đời và đến nay phụ nữ vẫn là trung tâm, đóng vai trò quan trọng trong gia đình và xã hội.

Nhằm góp phần vào tiếng nói chung để hướng tới “nam nữ bình quyền” trên thế giới hiện nay, hai tác giả Sakaya và Gia Trang đã dày công biên soạn và sưu tầm những câu chuyện liên quan đến phụ nữ Chăm trong xã hội mẫu hệ.

Cuốn sách, ngoài nội dung chính còn có một số hình ảnh phụ bản và được chia làm 06 phần chính như sau:

  • Phần I: Đặc điểm chế độ mẫu hệ Chăm

  • Phần II: Huyền thoại về phụ nữ Chăm

  • Phần III: Phụ nữ Chăm qua các truyện cổ tích

  • Phần IV: Phụ nữ Chăm & Truyện cười

  • Phần V: Phụ nữ Chăm qua những mối tình ngoại tộc

  • Phần VI: Thơ Ariya và những bài tụng ca phụ nữ Chăm

Hy vọng nội dung cuốn sách này sẽ giúp độc giả hiểu được nét đẹp cũng như vai trò của phụ nữ Chăm trong gia đình và xã hội mẫu hệ truyền thống mà đến nay ít nhiều vẫn còn nguyên giá trị. Từ đó, cổ vũ phụ nữ các dân tộc anh em giao lưu, học hỏi và chia sẻ lẫn nhau, góp phần bảo tồn di sản văn hóa chung, nhất là phát huy vai trò phụ nữ trong xã hội hiện đại trên tiến trình hội nhập hiện nay. Nhà xuất bản Phụ nữ Việt Nam trân trọng giới thiệu tới bạn đọc.

Tác giả Sakaya (Tên thật: Trương Văn Món, dân tộc Chăm - Ninh Thuận)

Phó giáo sư, tiến sĩ, giảng viên Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn – Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh.

Gia Trang (Tên thật: Sử Thị Gia Trang, dân tộc Chăm - Ninh Thuận)

Hội viên Hội Văn nghệ Dân gian Việt Nam - Chi hội Trường Đại học Văn hóa Thành phố Hồ Chí Minh.

Hiện nghiên cứu độc lập, chuyên về văn hóa Chăm và văn hóa Raglai.

Một số tác phẩm cùng đứng bút: Từ điển Chăm - Việt - Anh, Việt - Chăm - Anh (Nxb Tri thức, 2014)

Truyện dân gian của người Chăm (Nxb Văn hóa Dân tộc, 2017)

Huyền thoại và Truyền thuyết Chăm (Nxb Tri thức, 2018)

👁️ 5 | ⌚2025-09-05 17:45:10.596
VNĐ: 62,100
Mua hàng tại Shopee giảm thêm 30%
Những câu chuyện về phụ nữ chăm trong xã hội mẫu hệNhững câu chuyện về phụ nữ chăm trong xã hội mẫu hệNhững câu chuyện về phụ nữ chăm trong xã hội mẫu hệ
Người Chăm là dân tộc thiểu số ở Việt Nam có số dân 178.948 ngàn người, sinh sống ở địa phương khác nhau nhưng tỉnh Ninh Thuận và Bình Thuận là nơi người Chăm tập
Chiếc Thang Cao Màu Xanh Chiếc thang cao màu xanh là câu chuyện về sự trưởng thành, về tình yêu của một chàng trai - một tu sĩ. Tác giả Gong Ji Young đã vẽ
Những Bức Tranh Phù Thế ------------ Có những câu chuyện cũ, không có gì độc đáo nhưng ta muốn giữ cho riêng mình. Một ngày, ta ghi lại kỷ niệm ấy trên trang giấy, rồi
1.Sống Như Người Hawaii – Chấp Nhận, Biết Ơn Và Tha Thứ Từ ngàn xưa, các bậc trưởng lão người Hawaii đã kể những câu chuyện cổ tích về thế giới và Trái đất. Từng
Cuốn sách nhỏ giản đơn và sâu lắng xoay quanh câu chuyện về Jenny trong khu vườn tâm trí của cô. Tác giả khéo léo dẫn dắt người đọc dần dần bước vào vùng mơ
Từ ngàn xưa, các bậc trưởng lão người Hawaii đã kể những câu chuyện cổ tích về thế giới và Trái đất. Từng câu từng chữ của họ dần ngấm vào tâm trí người dân
Ho’Oponopono: Sống Như Người Hawaii – Chấp Nhận, Biết Ơn Và Tha Thứ ------------ Từ ngàn xưa, các bậc trưởng lão người Hawaii đã kể những câu chuyện cổ tích về thế giới và Trái
Ho’Oponopono: Sống Như Người Hawaii – Chấp Nhận, Biết Ơn Và Tha Thứ ------------ Từ ngàn xưa, các bậc trưởng lão người Hawaii đã kể những câu chuyện cổ tích về thế giới và Trái
Ho’Oponopono: Sống Như Người Hawaii – Chấp Nhận, Biết Ơn Và Tha Thứ ------------ Từ ngàn xưa, các bậc trưởng lão người Hawaii đã kể những câu chuyện cổ tích về thế giới và Trái
Ho’Oponopono: Sống Như Người Hawaii – Chấp Nhận, Biết Ơn Và Tha Thứ ------------ Từ ngàn xưa, các bậc trưởng lão người Hawaii đã kể những câu chuyện cổ tích về thế giới và Trái
Ho’Oponopono: Sống Như Người Hawaii – Chấp Nhận, Biết Ơn Và Tha Thứ ------------ Từ ngàn xưa, các bậc trưởng lão người Hawaii đã kể những câu chuyện cổ tích về thế giới và Trái
Ho’Oponopono: Sống Như Người Hawaii – Chấp Nhận, Biết Ơn Và Tha Thứ ------------ Từ ngàn xưa, các bậc trưởng lão người Hawaii đã kể những câu chuyện cổ tích về thế giới và Trái
Cuốn tiểu thuyết “Những người châu Âu” của Henry James là một vở hài kịch xã hội khám phá nền văn hóa tương phản của châu Âu và châu Mỹ trong thế kỷ 19. Câu
Bà Cô già (truyện vừa): Charlotte sinh ra một bé gái ngoài giá thú, tên là Tina, và quyết định không tiết lộ bí mật này với xã hội. Điều này khiến Charlotte không thể
Gia Tộc Morgan Hình thành, phát triển, sụp đổ rồi lại hồi sinh, có lẽ không một tổ chức nào ẩn chứa nhiều giai thoại, bí mật hay chủ đề gây tranh cãi gay gắt
1. Hãy chăm sóc mẹ Tác phẩm Hãy chăm sóc mẹ của nhà văn Hàn Quốc Kyung-sook Shin mở đầu bằng khung cảnh xáo trộn của một gia đình. Mẹ bị lạc khi chuẩn bị
Sơ lược về tác phẩm Tác phẩm bao gồm những truyện ngắn hay nhất thời kỳ đầu của Ivan Bunin: Những quả táo Antonov, Quý ông từ San Francisco đến, cùng những truyện ông viết
Hãy Chăm Sóc Mẹ (Tái Bản) Cuốn sách mê hoặc lạ thường này đã khẳng định vị trí của Shin Kyung-sook như một hiện tượng văn học châu Á, tạo ra trào lưu đọc mới
Những Lối Đi Dưới Hàng Cây Tăm Tối Sơ lược về tác phẩm Tác phẩm bao gồm những truyện ngắn hay nhất thời kỳ đầu của Ivan Bunin: Những quả táo Antonov, Quý ông từ
Giáo Dục Giới Tính - Luôn Cảnh Giác Với Người Lạ ------------ Là vấn đề khó nói, giáo dục giới tính hiện nay là câu chuyện được nhiều người quan tâm, nhất là các bậc
Collins - Writing For Ielts - Bộ tài liệu được chia thành 10 cuốn bao gồm ngữ pháp, từ vựng, 4 kỹ năng và sách Test. Nội dung mỗi cuốn đều đem lại cho bạn
Không Diệt Không Sinh Đừng Sợ Hãi Nhiều người trong chúng ta tin rằng cuộc đời của ta bắt đầu từ lúc chào đời và kết thúc khi ta chết. Chúng ta tin rằng chúng
DIỆT VONG là tiểu thuyết cuối cùng và đen tối nhất của Thomas Bernhard. Xuyên suốt tác phẩm là tự sự của Franz-Josef Murau, con cừu đen trí thức trong một gia đình quý tộc lâu đời
KIỂM SOÁT CHI PHÍ MUA HÀNG VÀ QUẢN LÍ NHÀ CUNG CẤP Trạng thái lí tưởng trong vận hành doanh nghiệp là gì? “Mua vào rẻ, bán ra đắt, các khâu trung gian không lãng
My Fairy Story Join the sunshine fairies as they prepare for a talent show, but will it all go to plan when the Midnight Fairies try to spoil their fun.
Giáo Trình Luyện Thi Năng Lực Tiếng Nhật Try! - N5 Giáo Trình Luyện Thi Năng Lực Tiếng Nhật Try! - N5 là quyển bài tập văn phạm tương ứng với trình độ thi năng
Gieo Niệm Lành: Chép Chữ - Luyện Tâm (Sổ tay) Nhà xuất bản : Nhà Xuất Bản Phụ Nữ. Công ty phát hành : Skybooks. Tác giả : An Lạc. Kích thước : 17.5 x
Explorers are designed to appeal to all readers who are just starting to read alone and more confident readers who are beginning to exercise wider reading and cross-referencing skills. Lively, dramatic artwork scenes draw children
[Manga] Văn Hào Lưu Lạc - Tập 23 Cộng sự của Dostoevsky xuất hiện tại trại giam Meursault là Chuya đã hóa ma cà rồng. Trong trò chơi vượt ngục đánh cược tính mạng do
Ngụy Chứng Của Solomon - Tập 1 Vụ Án ------------ Tập 1 – Vụ án: Buổi sáng Giáng sinh, đứa trẻ mười bốn tuổi vùi thây trong sân trường ngập tuyết. Những tiếng khóc thương
Công ty phát hành: Huy Hoang Bookstore Tác giả: Hector Malot Nhà xuất bản: NXB Văn Học Năm xuất bản: 2024 Số trang: 616 Bìa cứng Giới thiệu sản phẩm: "Không gia đình” là hành
Mặt Nạ Bươm Bướm “Tình yêu còn tồn tại khi ta không biết gì về nhau.” Khoảnh khắc con quái vật đập vỡ chiếc lọ thủy tinh, bóp nát cánh hồng đã úa tàn, cũng
Nửa Chừng Xuân của nhà văn Khải Hưng là cuốn tiểu thuyết viết về cuộc đời của cô gái trẻ tên Mai. Mai không chỉ đẹp người mà còn rất thông minh, và còn là
The Secret Of Platform 13: 25th Anniversary Illustrated Edition Rediscover the magical secrets at King's Cross station in a 25th anniversary illustrated edition of Eva Ibbotson's classic, The Secret of Platform 13. Under Platform 13 at
Beautiful world photography, captivating real-life video and interest-grabbing CLIL topics take young learners on a remarkable journey to explore the world as they learn English. Are you ready to explore? Why do whales jump out
Tôi không thể từ chối người khác. Tôi luôn sợ người khác không vui. Có những điều muốn nói ra, nhưng lại không thể nói ra được. Nếu bạn cũng gặp những vấn đề tương
Hồi Ức Đến Tương Lai - Suy Ngẫm Về Văn Hóa, Giáo Dục Và Con Đường Phát Triển Của Việt Nam Cuốn sách “Hồi ức đến tương lai” của Giáo sư Trần Văn Thọ là
Tác giả: VISHV Books Người dịch: 1980Edu Kích thước khổ: 19 x 27 Số trang: 80 Giá bìa: 79,000 vnđ Mã EAN: 8936066693462 NXB liên kết: NXB Dân Trí Sách do Công ty TNHH Văn
Phụ nữ tự do, tình yêu và hạnh phúc Công ty phát hành: Thái Hà Tác giả: Nhật Tuyết Số trang: 68 Nhà xuất bản: Công Thương Khổ: 14 x 20.5cm Năm xuất bản: 2023
Người Chăm là dân tộc thiểu số ở Việt Nam có số dân 178.948 ngàn người, sinh sống ở địa phương khác nhau nhưng tỉnh Ninh Thuận và Bình Thuận là nơi người Chăm tập
**Khoa học và công nghệ luận** hay **khoa học, công nghệ và xã hội** (STS) là lĩnh vực nghiên cứu về tương tác qua lại giữa văn hóa, xã hội, chính trị với nghiên cứu
thumb|upright|Tranh của [[Sandro Botticelli: _Sự ra đời của Venus_ (khoảng 1485)]] nhỏ|phải|Biểu tượng của sinh vật [[cái trong sinh học và nữ giới, hình chiếc gương và chiếc lược. Đây cũng là biểu tượng của
**Dịch vụ mạng xã hội** (tiếng Anh: **social networking service** – **SNS**) là dịch vụ nối kết các thành viên cùng sở thích trên Internet lại với nhau với nhiều mục đích khác nhau không
thumb|Biểu tượng của giới thuộc hệ nhị phân. Trong đó, vòng tròn đỏ chỉ cho phái nữ (Venus), vòng tròn xanh chỉ phái nam (Mars).|thế= nhỏ|Biểu tượng của phi nhị giới. **Giới tính xã hội**
**Phương tiện truyền thông mạng xã hội** (tiếng Anh: _social media_) là các ứng dụng hoặc chương trình được xây dựng dựa trên nền tảng Internet, nhằm tạo điều kiện cho việc tạo mới hoặc
**Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Xô viết Liên bang Nga** ( ) hoặc gọi tắt là **Nga Xô viết** là nước cộng hòa Xô viết lớn nhất và đông dân nhất trong số mười
**_Những người phụ nữ bé nhỏ_** (tựa gốc tiếng Anh: **_Little Women_**) là một bộ phim điện ảnh Mỹ thuộc thể loại cổ trang – tuổi mới lớn ra mắt vào năm 2019 do Greta
**Hệ thống xã hội chủ nghĩa** là thể chế chính trị mà được các nước có các đảng Cộng sản nắm quyền lãnh đạo tuyên bố sẽ đưa đất nước và dân tộc mình đi
nhỏ|327x327px|Phụ nữ Việt Nam thời kỳ [[Chiến tranh Việt Nam (miền Bắc, 1954-1959)|chiến tranh (theo học ở Leipzig, Đông Đức).]] **Phụ nữ Việt Nam** là nguồn nhân tố quan trọng đối với sự phát triển
**Vai trò của Kitô giáo với nền văn minh nhân loại** rất lớn và phức tạp. Nó đan xen với lịch sử và sự hình thành của xã hội phương Tây, và nó đã đóng
Đã có nhiều lo ngại và tranh cãi liên quan đến Thế vận hội Mùa hè 2024, bao gồm những lo ngại về an ninh, vấn đề nhân quyền, và tranh cãi về việc cho
**Cấu trúc Đảng Quốc xã Đức** (NSDAP) mang tính chất trung ương tập quyền và có hệ thống phân cấp chặt chẽ. Trong vai trò là đảng quần chúng và lãnh đạo, Đảng Công nhân
**_Câu chuyện phía Tây_** (tiếng Anh: **_West Side Story_**) là một bộ phim điện ảnh Mỹ thuộc thể loại nhạc kịchtình cảmchính kịch của công chiếu vào năm 2021 do Steven Spielberg làm đạo diễn
Chiếc Thang Cao Màu Xanh Chiếc thang cao màu xanh là câu chuyện về sự trưởng thành, về tình yêu của một chàng trai - một tu sĩ. Tác giả Gong Ji Young đã vẽ
nhỏ|[[Eva khỏa thân giữa thiên nhiên]] thumb|Ảnh một cậu bé [[thanh thiếu niên từ mặc quần áo đến khỏa thân]]thumb|Bãi [[tắm tiên]] phải|nhỏ|[[Rám nắng|Tắm nắng tại một bãi biển Đức năm 1989.]] **Khỏa thân** hay
**Hệ nhị nguyên giới**, hay **Hệ nhị phân giới** (tiếng Anh: **Gender binary**, hay **Gender binarism**, **Binarism** hoặc **Genderism**) là một hệ thống phân giới thành hai thái cực đối lập nhau, hoặc là nam,
nhỏ|Một trong các ấn phẩm đầu tiên của báo Phụ nữ Việt Nam **Phụ nữ Việt Nam** là cơ quan ngôn luận của Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, tờ báo đại diện cho
**Thế hệ Z** (tiếng Anh: _Generation Z_, viết tắt: **Gen Z**), đôi khi còn được gọi là **Zoomers**, là nhóm nhân khẩu học nằm giữa thế hệ Millennial và thế hệ Alpha. Các nhà nghiên
nhỏ|phải|Những con [[tê giác châu Phi, ngày nay, chúng là biểu tượng của sự nghiệp bảo tồn động vật, trong lịch sử chúng từng được xem như loài thần thú trị thủy]] nhỏ|phải|Họa phẩm về
**_Harry Potter và Hòn đá Phù thủy_** (tiếng Anh: _Harry Potter and the Philosopher's Stone_) là ấn phẩm đầu tay và là phần đầu tiên của bộ tiểu thuyết Harry Potter của nhà văn người
**Chính phủ Vichy**, hoặc **Phát xít Pháp** hay chỉ gọi đơn giản là **Vichy** là thuật ngữ thường dược dùng để miêu tả chính phủ Pháp hợp tác với phe Trục từ tháng 7 năm
Manga và anime Tokyo Ghoul bao gồm rất nhiều nhân vật giả tưởng được tạo ra bởi mangaka Ishida Sui. Bối cảnh của TG đặt trong một thế giới giả tưởng nơi mà Ghoul -
thumb|upright=1.3|_[[Venus with a Mirror_ (khoảng năm 1555), tác phẩm của Titian, vẽ nữ thần Aphrodite như một hiện thân của tính nữ.]] **Tính nữ** là một tập hợp các thuộc tính, hành vi và vai
thumb|[[Annie Kenney và Christabel Pankhurst đang vận động cho quyền bầu cử của phụ nữ]] **Nữ quyền**, tức **quyền nữ giới** hay **quyền phụ nữ**, là các quyền lợi bình đẳng giới được khẳng định
thumb|_[[Sappho và Erinna trong khu vườn ở Mytilene_ bởi Simeon Solomon, 1864]] thumb|right|Biểu tượng đại diện cho người đồng tính nữ được tạo nên từ hai [[biểu tượng thiên văn của sao Kim lồng vào
nhỏ|phải|Một con rùa lớn, trong văn hóa, rùa biểu tượng cho vũ trụ, huyền cơ, sự trường thọ nhỏ|phải|Tượng rắn thần [[Naga, đây là hình mẫu mỹ thuật ở những nền văn hóa Ấn Độ
**Đảng Công nhân Đức Quốc gia Xã hội chủ nghĩa** ( - **NSDAP**), thường được gọi là **Đảng Quốc Xã** trong tiếng Việt, là đảng cầm quyền Đức trong thời kỳ Đức Quốc Xã. Lãnh
phải|nhỏ|300x300px|Hổ là con vật được nhắc đến rất nhiều trong tín ngưỡng dân gian **Hình tượng con hổ** hay **Chúa sơn lâm** đã xuất hiện từ lâu đời và gắn bó với lịch sử của
**Thế hệ Alpha** (tiếng Anh: **_Generation Alpha_**, viết tắt: **_Gen Alpha_**) là nhóm nhân khẩu học nằm sau thế hệ Z và nằm trước thế hệ Beta. Các nhà nghiên cứu và các phương tiện
nhỏ|phải|Huấn luyện viên đang chỉ đạo chiến thuật **Khúc côn cầu trên cỏ** hay **hockey trên cỏ** là một môn thể thao đồng đội thuộc họ khúc côn cầu. Nguồn gốc đầu tiên của môn
**Ronaldo Luís Nazário de Lima** (; sinh ngày 18 tháng 9 năm 1976), thường được biết đến với tên gọi **Ronaldo**, là một doanh nhân kiêm cựu cầu thủ bóng đá chuyên nghiệp người Brasil
**_Vệ binh dải Ngân Hà 2_** (tựa gốc tiếng Anh: **_Guardians of the Galaxy Vol. 2_**) là một phim điện ảnh siêu anh hùng của Mỹ năm 2017 dựa trên đội siêu anh hùng Vệ
**Quyền động vật trong các tôn giáo Ấn Độ** là quan điểm, quan niệm, giáo lý, học thuyết của các tôn giáo lớn ở Ấn Độ bao gồm Ấn Độ giáo (Hindu giáo), Phật giáo
Dưới đây là danh sách các nhân vật xuất hiện trong light novel _Konosuba_ và các phần ngoại truyện của Akatsuki Natsume. ## Tổ đội Kazuma ; : : Nhân vật chính, một cậu thanh
thumb|Jehovah 1, vị thần chính của Giáo hội SubGenius. **Giáo hội SubGenius** () là một tôn giáo nhại nhằm châm biếm những hệ thống tín ngưỡng nổi tiếng hơn. Tôn giáo này giảng dạy một
Đại dịch COVID-19 tại Việt Nam bùng phát đã tác động nhất định đến xã hội Việt Nam. ## Dòng thời gian ### 2020 #### Giáo dục ##### Công lập Một số trường đã quyết
**Tuần hành phụ nữ** (tên gốc: **Women's March**, **Women's March Movement**, **Women's Marches**, **Women's March on Washington**, **Sister Marches**) là cuộc biểu tình chính trị diễn ra tại nhiều thành phố khắp thế giới từ
**_Yến hội_** là một đối thoại triết luận được viết bởi nhà hiền triết Platon vào khoảng những năm 385–370 TCN. Cuộc đối thoại trong _Yến hội_ chỉ đóng vai trò tường thuật cho cuộc
Những Bức Tranh Phù Thế ------------ Có những câu chuyện cũ, không có gì độc đáo nhưng ta muốn giữ cho riêng mình. Một ngày, ta ghi lại kỷ niệm ấy trên trang giấy, rồi
1.Sống Như Người Hawaii – Chấp Nhận, Biết Ơn Và Tha Thứ Từ ngàn xưa, các bậc trưởng lão người Hawaii đã kể những câu chuyện cổ tích về thế giới và Trái đất. Từng
**_Những tấm lòng cao cả_** hay **_Tâm hồn cao thượng_** (; nghĩa là _Trái tim_) là một cuốn tiểu thuyết trẻ em của nhà văn người Ý Edmondo De Amicis. Lấy bối cảnh trong lúc
**Đồng tính luyến ái** là sự hấp dẫn lãng mạn, sự hấp dẫn tình dục hoặc hành vi tình dục giữa những người cùng giới tính hoặc giới tính xã hội. Là một xu hướng
nhỏ|phải|Tôn giả A-nan-đà, nổi danh là người "nghe và nhớ nhiều nhất", được xem là Nhị tổ [[Thiền tông Ấn Độ]] **A-nan-đà** (Ānanda, zh. 阿難陀, sa., pi. _ānanda_, bo. _kun dga` bo_ ཀུན་དགའ་བོ་), thường viết
**Madonna Louise Ciccone** (; ; sinh ngày 16 tháng 8 năm 1958) là một nữ ca sĩ kiêm sáng tác nhạc và diễn viên người Mỹ. Được gọi là "Nữ hoàng nhạc pop", Madonna gây
nhỏ|phải|Những con [[Bò tót Tây Ban Nha|bò tót sẽ điên tiết và húc thẳng vào bất cứ thứ gì màu đỏ, đây là một định kiến phổ biến, trên thực tế, bò bị mù màu,
thumb|Bìa của cuốn fan book _Spy × Family_ mang tên _EYES ONLY_, bao gồm các nhân vật chính:
Phía trước, từ trái sang phải: Loid Forger, Bond Forger (đang nằm ở dưới đất), Anya Forger, Yor
**Nữ quan** (chữ Hán: 女官), hay còn gọi **Nội quan** (内官), **Cung quan** (宮官) hoặc **Sĩ nữ** (仕女), là những từ hay dùng để gọi các cung nữ cao cấp có phẩm trật cùng địa